XUÂN NGUYÊN

Nghệ thuật điêu khắc gỗ cổ Trung Quốc có từ lâu đời và du nhập vào Việt Nam

Nói tới nghệ thuật chạm khắc gỗ của Trung Quốc là nói tới kho tàng văn hóa nghệ thuật dân gian truyền thống Trung Quốc. Có thể nói đây là quốc gia hình thành nghệ thuật điêu khắc gỗ sớm nhất, khoảng 7000 năm trước đây.

Kỹ thuật chạm khắc gỗ của Trung Quốc ra đời từ rất sớm.

Lịch sử chạm khắc gỗ qua các triều đại

Qua những vết tích xa xưa cho thấy nghệ thuật chạm khắc gỗ của Trung quốc ra đời từ thời xã hội nguyên thủy với hình tượng sơ khai đầu tiên được khắc trên gỗ là hình ảnh cá. Từ các ngôi mộ cổ (thuộc thời nhà Hán) được khai quật có thể thấy chủ đề chạm khắc về động vật thời nhà Hán đã vô cùng phong phú, phổ biến là biểu tượng: ngựa, chó, gia súc -  hiện lên vô cùng sống động. 

Hình ảnh chạm khắc gỗ cổ độc đáo

Dưới triều đại nhà Tần thì kỹ thuật trạm khắc gỗ đã trở nên tinh xảo hơn nhiều. Đến đời nhà Đường là thời điểm mà nghề thủ công chạm khắc đang tỏa sáng với kỹ thuật ngày càng hoàn hảo hơn, các tác phẩm nghệ thuật (pho tượng) được chạm khắc sắc mịn. Chủ đề hướng về: Chư Phật, chim chóc và thú vật.

Nghệ thuật chạm khắc gỗ dưới thời nhà Tống phát triển dựa trên sự phát triển rực rỡ của nhà Đường nhưng những ý tưởng thẩm mỹ lúc này đã thay đổi, các chủ đề sáng tạo hơn, thể hiện tinh thần của thời đại đó. 

 

Kỹ thuật chạm khắc ngày càng tinh tế, nghệ thuật, đặc biệt là vào thời nhà Minh, nhà Thanh. Hình tượng chạm khắc gần gũi hơn với cuộc sống và được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực: từ kiến trúc nhà ở, nội thất, vật dụng và một số lĩnh vực khác. 

Dưới thời nhà Minh, nhà Thanh nổi tiếng nhất là nghệ thuật điêu khắc gỗ DongYang (đây là tên một thành phố nằm tại tỉnh Chiết Giang - Trung Quốc). Các tác phẩm tuyệt đỉnh DongYang nổi tiếng cho tới tận bây giờ.

Nghệ thuật chạm khắc gỗ luôn được phù hợp với truyền thống tâm linh.

Qua các tác phẩm chạm khắc gỗ có thể thấy được sự kết tinh của hệ tư tưởng, văn hóa trong mỗi giai đoạn, thể hiện các chuẩn mực xã hội, quy tắc ứng xử và các giá trị của giai đoạn đó. Các đề tài điêu khắc dần đi theo quan điểm "nghệ thuật xuất phát từ cuộc sống", mong muốn cuộc sống hạnh phúc, tốt đẹp và hòa bình.

Ở Trung Quôc thời xưa, những câu chuyện thần thoại văn hóa dân gian vốn rất phổ biến đối với dân chúng, đi vào cả trong những bài ca, tiếng hát. Trong nghệ thuật điêu khắc gỗ thì các câu chuyện thần thoại này cũng là trọng tâm của sự sáng tạo, thể hiện sự kế thừa văn hóa truyền thống.